Ukrayna’da cumhurbaşkanlığı adaylığı için resmen başvuruda bulunan ilk ismin yeni merkezi yönetimi tanımayan eski Harkov Valisi Mihail Dobkin olmasına rağmen, iki-üç hafta öncesine kadar her kes Bölgeler Partisinin adayının parti tabanında daha yüksek reytinge sahip Sergey Tigipko olacağını bekliyordu. Ancak eski Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç’in eski taraftarları yaptıkları tercihle her kesi şaşırttı.
İki oligarkın çekişmesi
Yanukoviç yönetiminin devrilmesinin ardından özellikle batı ve merkez vilayetlerde ciddi şekilde “eriyen” Bölgeler Partisi mart sonunda 402 delegeyle yaptıkları kongrede eski Cumhurbaşkanını, eski Başbakan Nikolay Azarov’u, eski Başbakan Yardımcısı Sergey Arbuzov’u ve Yanukoviç’e yakın birkaç önemli ismi ihraç etti. Yönetimi Bölgeler Partisinin gerçek sahibi olan ünlü oligark Rinat Ahmetov’a yakınlığıyla bilinen Boris Kolesnikov başkanlığındaki Siyasi Konsey’e emanet eden delegeler eski iktidarın diğer önemli destekçisi olan işadamı Dmitri Firtaş’a yakın isimlerin büyük kısmını oyunun dışında bıraktı. Siyasi Konsey’in 9 üyesinin tamamı Rinat Ahmetov’a yakın isimler oldu.
Firtaş artık devre dışı
Ahmetov’un Firtaş’ı devre dışı bırakma kararlılığı aday seçiminde de kendini gösterdi. Kongre sırasında Bölgeler Partisinin 4 temsilcisinin – parti Genel Başkan Yardımcısı ve eski Başbakan Yardımcısı Sergey Tigipko, eski Başbakan Yardımcısı Yuri Boyko, eski Harkov Valisi Mihail Dobkin ve milletvekili Oleg Tsarev’in adaylığı Merkezi Seçim Komisyonu tarafından onaylanmıştı.
Ancak partide ciddi ağırlığı olan Rinat Ahmetov’un grubu Dmitri Firtaş’a yakınlığı ile bilinen Tigipko ve Boyko’dan değil, Dobkin’den yana tercih yaptı. Ahmetov’a yakın kaynaklar, ünlü oligarkın başından beri Tigipko ve Boyko’nun adaylığına karşı olduğunu, Dobkin, milletvekili Nestor Şufriç ve eski Başbakan Yardımcısı Aleksandr Vilkul arasında tercihi gözden geçirerek karar verdiğini bildiriyor. İddialara göre, Ahmetov, Batkivşina ile Bölgeler Partisi arasında koalisyon taraftarı olması nedeniyle Şufriç’in aday olmasına karşı çıktı. Vilkul ise hem Azarov’un Başbakanlığı döneminde hükümette bulunması nedeniyle eleştirilere çok açık figür olarak görüldüğü, hem partide otorite sahibi olmadığı, hem de fazla entelektüel imaja sahip olduğu için tercih edilmedi. Ahmetov, son olarak Dobkin’in adaylığı üzerinde karar kıldı, ya da ona böyle yapması söylendi…
Sonuç itibari ile Bölgeler Partisi delegelerinin büyük kısmı – 402 delegeden 315’i Dobkin’in adaylığından yana oy kullandı. Partide ciddi güç sahibi olan “Donetskliler” Firtaş-Levoçkin grubunun güçlenmemesi için Dobkin gibi zayıf adayı tercih etti. 2010 seçimlerinde Yanukoviç'e rağmen 13,06 oy alarak üçüncülük kazanmasına ve şu an parti tabanında daha yüksek reyting sahibi olmasına rağmen kongrede “ahmetovcular” tarafından sert eleştirilere maruz kalan Tigipko’yu 35, Donetsk kökenlilerin partiyi “özelleştirmesine” karşı çıkan Boyko’yu ise 15 delege destekledi. Gerek Boyko, gerekse de Tigipko, adaylığını geri çekmedi. Tigipko’nun taraftarları çoğunluğunu Donetsk ve Harkov’dan olan delegelerin oluşturduğu kongrenin meşruiyetini sorguladı. Kongreden birkaç gün sonra Tigipko Bölgeler Partisinin Odessa, Kirovograd, Çernovitsk, Jitomir, Vinnitsa ve Kiev teşkilat başkanlarının görevden alındığını açıkladı. Tigipko, bunu Dobkin’i desteklemeyenlerin cezalandırılması olarak değerlendirdi. Bunun ardından Tigipko kendisi, Boyko ve Tsarev de Bölgeler Partisinden ihraç edildi. Şimdi Bölgeler Partisi içerisindeki Firtaş ekibinin seçimlerde Peter Poroşenko'yu destekleyeceği tahmin ediliyor.
Neden Dobkin?
Hiç kuşkusuz, seçim gerçekleşirse, mevcut şartlarda Ukrayna’da Dobkin ve Tigipko da dahil, Yanukoviç iktidarının “kalıntısı” olarak görülen hiçbir adayın kazanma şansı yok. Hatta şu durumda bile, Sergey Tigipko’nun Bölgeler Partisinin resmi adayından daha çok oy alacağı tahmin ediliyor. Çünkü Tigipko’nun tüm Ukrayna’daki Bölgeler Partisi tabanından destek bulma olanağı var, Dobkin ise sadece partinin “donetskliler” kanadı ve Harkov tarafından destekleniyor. Elbette, bu gerçeği Rinat Ahmetov da biliyor. Ve şüphesiz, Ahmetov’un aday tercihi de aslında seçim kazanmakla ilgili değil. Ünlü oligark, partide tek söz sahibi olmak istiyor ve Dobkin’i Tigipko’ya göre hem mali, hem siyasi açıdan daha kontrol edilebilen, daha söz dinleyen aday olarak görüyor. Öte yandan, Moskova faktörüne dikkat yetirmek gerekiyor. Kremlin’e Ukrayna’daki siyasi istikrarı sürekli tehdit altında tutabileceği mekanizmalar lazım. Yani gerçeklikleri kabul ederek siyasi sistemin bir parçası olmaya razı olan Bölgeler Partisi değil, bir “mayın” rolünü oynamayı üstlenen Bölgeler Partisi lazım. Moskova, Ukrayna’da “faşist” diye nitelendirdiği güçlere karşı kendi “faşistlerini” organize etmeye çalışıyor. Güneydoğu Ukrayna her ne kadar Rusya yanlısı olsa dahi, kültür olarak Kırım kadar Rusya değil. Bandera’dan nefret ediyorlar ve Lenin’i seviyorlar, ancak yine de büyük kısmı kendilerini Rusça konuşan Ukraynalı olarak görüyor. Yanukoviç liderliğindeki Bölgeler Partisi bu zemini değiştiremedi, ya da değiştirmek istemedi. Dobkin ise Yanukoviç’ten ve parti içindeki Firtaş kanadı temsilcilerinden farklı olarak “Ukrayna faşizmi” propagandasının en ciddi destekçilerinden ve Moskova’nın Ukrayna’daki yeni “siyasi projesi” olarak görülüyor.
Mihail Dobkin Ukrayna’da kasım 2013’te başlayan gösterilerin ardından Yanukoviç iktidarının göstericilere şiddet uygulamasını talep edenlerden birisiydi. Şiddet uygulayan özel yetkili polis gücü Berkut’a yönelik eleştirilerin yükseldiği günlerde – 30 Ocak’ta Harkov belediye binasına Berkut tişörtü ile gelerek, yaralı polisler için para toplama kampanyası başlattı. 1 Şubat’ta Ukrayna Cephesi adlı örgütün eşbaşkanı seçildi. 22 Şubat’ta bu örgüt Ukrayna’nın güney-doğu bölgeleri, Kırım ve Sivastopol milletvekillerinin kongresini organize ederek, şu an yönetimde olan iktidarı tanımadığını açıkladı. Dobkin, cumhurbaşkanı adayı olacağını resmen açıklayan ilk isim oldu. 24 Şubat’ta seçime katılacağını ilan etti, 26 Şubat’ta Harkov valisi görevinden istifa ettiğini açıkladı. 2 Mart’ta Turçinov Dobkin’i görevden aldı. 27 Şubat’ta hakkında Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ihlale teşebbüs davası açılan Dobkin 10 Mart’ta Kiev’deki sorgusunun ardından tutuklandı. Ancak 11 Mart’ta mahkeme Dobkin’in şartlı ev hapsinde tutulmasına karar verdi. 28 Mart’ta Merkezi Seçim Komisyonu Dobkin’in adaylığını onayladı. Dobkin, Ukrayna’nın federalleşmesini ve Cumhurbaşkanı seçilmesi durumunda ülkenin Gümrük Birliği’ne üye olacağını vaat ediyor…
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder