6 Ocak 2016 Çarşamba

"Türkler Rusların dostu, Tatarların ise kardeşi" - Minnihanov Putin'e karşı

Kremlin'in Türkiye ile ilişkileri bozma girişiminden en fazla rahatsız olanlar Rusya'da yaşayan Türk soylu halklar. Bunların başında ise Kazan Tatarları geliyor. Çünkü Türkiye Tataristan için sadece kardeş ülke değil, hem de çok-çok önemli ekonomik partner... 


Svoboda (Özgürlük) radyosunun Rusça servisi, Tataristan için Türkiye'nin önemini ele aldı.  Yazının kısa özeti şöyle;
Tataristan'a giren yabancı yatırımların dörtte birinin kaynağı Türkiye. 2014 senesinde Türkiye'nin Rusya'ya yaptığı yaklaşık 12 milyar dolarlık yatırımın 2 milyar doları Tataristan'a gitti. 
Tataristan, yakın yıllarda Türkiye'nin Rusya'daki yatırımlarında "Tatar" payının ikiye katlanacağını  düşünerek Türkiye'nin 7 ili ile direkt işbirliği anlaşmaları imzaladı. 
Türkiye'den gelen milyarlar özellikle Kazan'da sanayinin kalkınmasına yöneltiliyor. Otomotiv, ahşap işleme, İT sektörü, inşaat en önemli yatırım alanları...
Tataristan'daki en büyük Türk yatırımcı Kastamanu Entegre Ağaç Sanayi şirketi. Şirket, Tataristan'ın Alabuga Serbest Bölgesi'nde Avrupa'nın ve Rusya'nın en büyük ahşap levha fabrikasına sahip.  Bu fabrika için yapılan yatırım 270 milyon dolar civarında.
Tataristan'daki bir diğer önemli Türk yatırımcı ise Şişecam. Türk şirketi, bu projede  Fransız  Saint Gobain şirketiyle ortak. Şişe ve ayna üretimini içeren bu proje içen yapılan toplam yatırım miktarı ise 7 milyar ruble civarında. 
Şubat 2015'de Tataristan'da Hayat Kimya şirketinin kağıt mendil üreten fabrikası faaliyete başladı. Türkiye'nin yatırımıyla kurulan Coşkunöz Alabuga fabrikasında ise Ford otobomilleri için parça üretiliyor.
Rus uçağının vurulmasından bir gün önce ise Tataristan'da otomobil şişesi üretimiyle ilgili bir projenin hayata geçirilmesine başlandı. Bu projeye Türkiye'nin yaptığı yatırım ise 4 milyar ruble civarında...
Ancak şimdi bu projelerin çoğunluğu tehdit altında. 
Çünkü Suriye-Türkiye sınırında Rus bombardıman uçağı Su-24'ün Türk hava kuvvetleri tarafından vurulmasının ardından ikili işbirliği programları rafa kaldırıldı, Moskova'nın kararıyla Rusya'daki Türk öğrenciler kovuldu, kültür, spor alanlarında işbirliği durduruluyor, turist mübadelesi yavaşladı. Türkiye, uzun "Rusya'nın en önemli düşmanları" listesinde Ukrayna ve ABD'nin önüne geçti.
Svoboda radyosu Rusça servisine konuşan Tataristan milletvekili, Tataristan Tarih Enstitüsü Başkanı Rafael Hakimov, Kazan'ın Rusya-Türkiye ilişkileriyle ilgili endişelerini anlattı: "Elbette, olayların bu şekilde gelişmesinin bizi rahatsız etmemesi imkansız.  Tataristan'da çok fazla Türk yatırımcı var. Son yıllarda Türk partnerlerimiz büyük fabrikalar kurdular. Biz Tataristan'a Rusya'nın "Türkiye'ye penceresi" olarak bakıyoruz. Moskova ile Ankara arasındaki gerilimin büyümesi bu nedenle Kazan'da şaşkınlık ve endişe ile karşılanıyor. Ancak biz, gerilimin uzun sürmeyeceğini umuyoruz".
Rafael Hakimov, Rusya iktidarının Türkiye ile ilişkileri bozmasını anlamadıklarını söyledi: "Tataristan'da eğitim gören Türk öğrencilerin suçu ne? Türk işadamlarıyla olayın ne ilgisi? Türkiye son yıllarda Tataristan'ın gelişmesi için çok büyük paralar, milyarlarca dolarlar yatırdı ve daha fazla yatırım yapmaya da hazır. Türklerin yaptığı fabrikalar başarılı şekilde çalışıyor ve sadece Tataristan bütçesine değil, Rusya hazinesine de gelir getiriyor. Bütün bunları bir olay yüzünden durdurmak mı? Biz bunu anlamıyoruz. Mesela, TÜRKSOY'un olayla ne ilgisi? Zira TÜRKSOY siyasetten çok uzak bir kurum. Kültürle ilgileniyorlar - basitçe söylemek gerekirse, dans ediyorlar, şarkı söylüyorlar. Rusya'da Türk halkları yaşıyor, onların kültürel ilişkilerini neden bozuyoruz? "
Tataristan milletvekili, Moskova'nın kararına rağmen TÜRKSOY'dan ayrılmayı reddettiklerini belirtti. Öte yandan, Tataristan'da iş yana iki önemli Türk şirketinin de Rusya'nın yaptırım listesine girmediğini açıkladı.
Rusya devlet basın kuruluşlarında Ankara'nın düşman olarak tanıtıldığının hatırlatılması üzerine Hakimov, biraz beklemek gerektiğini vurguladı: "Beklemek lazım. Daha sonbaharın ortalarında Rusya'nın en önemli düşmanları olarak Ukrayna ve ABD görülüyordu. Sonra Suriye başladı, şimdi Türkiye. Bir süre sonra Türkiye konusu da güncelliğini kaybedecek". 
Çünkü Hakimov'a göre, Kremlin yeni bir düşman bulacak: "Ortadoğu'da siyasi durum iyileşmiyor. Suriye krizinin bir bombardımanla çözülemeyeceğini söylemeye bile gerek yok. Siyasi gerilimleri ortadan kaldırmak, çatışan gruplar arasında, sünnilerle şiiler, Türklerle Suudiler, ABD ile Fransa, Rusya ile Avrupa arasındaki ilişkileri düzeltmek çok kolay değil".
Kırım'ın işgali sırasında Moskova'nın Kazan Tatarlarını arabulucu olarak kullanmaya çalıştığını hatırlatan muhabirin "Şimdi böyle bir sinyal yok mu? Moskova Kazan'ı Türkiye ile ilişkilerin düzelmesi için kullanmak istiyor mu" sorusuna Tataristan milletvekili şöyle cevap verdi: "Şimdilik yok. Bence, şimdilik bu mümkün de değil. Duyguların yatışması lazım. Zira bizim basın, biliyorsunuz, biraz kendine has... Kendilerinden rica eden olmasa bile genel histeriye hemen katılıyorlar. Onun için de biraz zaman geçmesi lazım. Bence, Tataristan zamanla doğal şekilde ilişkilerin yeniden kurulması sürecinde yer alacak".
Rafael Hakimov, Tataristan Başkanı Rüstem Minnihanov'un "Türk halkı, Rus halkı için dost, Tatar halkı için ise kardeş" açıklamasını da yorumladı:
"Türkler ve Tatarlar gerçekten kardeş. Bizim dil ve kültür yakınlığımız var. İkincisi, Tatar entelektüeller 1920'li yıllarda Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasında çok önemli rol oynamış. Atatürk'ün çok önemli Tatar danışmanları vardı. Bizim ortak bir tarihimiz var ve onu kolayca silemezsiniz...
Tataristan'da çok sayıda Türk yaşıyor, çalışıyor. Onlar bize hızlı ve kaliteli yaşamayı öğrettiler.Türklerin yardımı olmadan Kazan'da 2013 Üniversite oyunları gibi organizasyonları yapamazdık. Bu halka minnettar olmak lazım..."
Rafael Hakimov, ilişkilerin eski düzeye kavuşacağına inandığını belirtti: "Çünkü Türkiye, kolayca gözardı edilebilecek bir ülke değil. Türkiye, Avrupa ve Asya'nın kavşağındaki büyük bir ülke, NATO'nun güney kanadı. Türkiye'nin görüşü dikkate alınmadan Güney Kafkasya'da, Ortadoğu'da, Güney doğu Avrupa'da çalışmak çok zor. Rusya'da "bir numaralı düşman" hızla ortaya çıkıyor ve aynı hızla kayboluyor. Herhalde, yaza kadar gerilim düşecektir".
Çeviri-özet:Gönül Şamilkızı
Kaynak: svoboda.org

1 yorum:

  1. Bu ilişkilerin gelişmesi iyi,yanlız 2 risk hala mevcut biri Kırım ikincisi ise batı bloğunun sabote etme ihtimali.Suriye Karabağ da cabasi.Aşiri iyimser yol almak çok sakıncali

    YanıtlaSil

Bu Blogda Ara